در تبصره ماده 2اين قانون آمده است كه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري مكلف است به‌منظور هماهنگي در چگونگي بهره‌گيري از ميراث طبيعي كشور و اجراي تعهدات مطروحه در كنوانسيون حفاظت ميراث فرهنگي و طبيعي جهان، نسبت به تدوين آيين‌نامه‌اي با پيشنهاد مشترك آن سازمان و سازمان حفاظت محيط‌زيست براي تصويب در هيأت دولت اقدام كند.
با استناد به همين قانون بود كه آيين‌نامه تاسيس كميته ملي طبيعت‌گردي در جلسه مورخ 1384/5/2هيأت وزيران به تصويب رسيد و اين كميته با اختصاص اعتبار و امكانات مورد نياز در ساختماني متعلق به سازمان ميراث فرهنگي شكل گرفت و حدود 4سال نيز فعاليت كرد.
- اكوتوريسم از شكل‌گيري تا انحطاط
اهميت اكوتوريسم موجب شد چشم‌انداز ايجاد مركز ملي طبيعت‌گردي براي ادامه فعاليت اين كميته ترسيم شود كه با روي كار آمدن دولت دوم احمدي‌نژاد و در زمان رياست بقايي در سازمان ميراث فرهنگي، كميته اكوتوريسم بدون برنامه مشخص به زيرمجموعه معاونت گردشگري افزوده شد. با اين اقدام، كارشناساني كه حدود 4سال در زمينه اكوتوريسم آموزش ديدند پراكنده شدند و كميته اكوتوريسم كشور 2سال به كما رفت. با رفتن بقايي به نهاد رياست‌جمهوري و آغاز مديريت موسوي، رئيس وقت سازمان ميراث اما، كميته طبيعت‌گردي به اداره كل طبيعت‌گردي تبديل و نفوذ سازمان ميراث فرهنگي و معاونت گردشگري بر آن كمرنگ‌تر شد كه نتيجه اين امر فعال شدن مجدد كميته طبيعت‌گردي در قالب اداره كل طبيعت‌گردي بود.
در مدت كوتاه رياست موسوي بر سازمان ميراث فرهنگي بود كه خروجي كميته سابق طبيعت‌گردي در قالب اداره كل به تدوين ضوابط اقامتگاه‌هاي بومگردي، برگزاري تورهاي آشناسازي براي تورگردانان و خبرنگاران در مناطق بكر رو به توسعه صنعت اكوتوريسم در استان‌هاي كردستان و خراسان‌جنوبي پرداخت و احيا و توانمندسازي كارشناسان طبيعت‌گردي نيز در 31استان كشور آغاز شد.
بهار طبيعت‌گردي اما ديري نپاييد و با تبديل اداره كل طبيعت‌گردي به اداره كل همكاري و توافق‌هاي ملي گردشگري در دوره سكانداري مرتضي رحماني‌موحد در معاونت گردشگري بار ديگر موضوع طبيعت‌گردي مسئولانه و اكوتوريسم كه نقش مهمي را در توسعه گردشگري پايدار در كشور ايفا مي‌كرد به حاشيه رانده شد. اين روند در دوران سكانداري محمد محب‌خدايي در معاونت گردشگري كنوني نيز ادامه دارد و منجر به رفتن محمدعلي فياضي از اداره كل همكاري و توافق‌هاي ملي گردشگري شده است.
اداره كل طبيعت‌گردي در زيرمجموعه اداره همكاري و توافق‌هاي ملي گردشگري بود و محمدعلي فياضي پيش از شكل‌گيري اين اداره و رياست بر آن عهده‌دار مسئوليت كميته ملي گردشگري كشور بود. اداره كل توافق‌هاي گردشگري معاونت گردشگري نيز با رفتن فياضي بدون مدير مانده و بررسي‌هاي همشهري مشخص كرد كه معاون گردشگري تاكنون حكمي براي مديريت اين اداره كل صادر نكرده است.
- سرزميني كه از دست مي‌رود
اتفاقات اخير در معاونت گردشگري سازمان ميراث فرهنگي مشخص مي‌كند كه لااقل در بخش توسعه گردشگري پايدار با رويكرد اكوتوريسم سازمان ميراث فرهنگي شاهد يك عقبگرد شديد است.
علي شادلو، مدرس گردشگري و از فعالان اكوتوريسم در گفت‌وگو با همشهري اعلام كرد: هنوز مشخص نيست تيم جديد انطباقي با اصول توسعه پايدار در سياستگذاري‌هاي گردشگري دارد يا خير، چون تاكنون فعاليتي از اين تيم ديده نشده است.
او با تأكيد بر اين موضوع كه اكوتوريسم لبه دانش گردشگري در انطباق با توسعه پايدار است، گفت: اكوتوريسم فرصت بسيار خوبي براي كشور است و تأثير بي‌نظيري در خدمت به اكوسيستم كشور و موضوع سرزمين دارد.
شادلو با اشاره به اتفاقات اخير در معاونت گردشگري گفت: اگر همين حالا فردي براي ساخت اكوپارك يا اكولوژ بدون نياز به حمايت دولت بخواهد مكاتبه كند نمي‌داند اين نامه را در معاونت گردشگري بايد به چه‌كسي بزند؟ او نبود مرجع پاسخگو در حوزه اكوتوريسم در معاونت گردشگري را يك پسرفت و عقبگرد جدي خواند.
شادلو با تأكيد بر اينكه وضعيت منابع آبي و خاك و هواي كشور افتضاح است، گفت: مردم مناطق حفاظت‌شده معيشت‌شان در تقابل با حفاظت از محيط قرار گرفته است و اگر بخواهند از كشاورزي نان دربياورند بايد چاه‌هاي آب را عميق‌تر كرده يا فرسودگي خاك را بيشتر كنند.
- 150سال عقب‌ماندگي بخش اكوتوريسم
علي شادلو مدرس گردشگري، اكوتوريسم را شاهكار علوم اقتصادي و اجتماعي با رويكرد توسعه پايدار خواند كه مي‌تواند به حل مشكلات جوامع محلي در مناطق زيست‌محيطي كشور منجر شود. او گفت: معاونت گردشگري بدون داشتن بخش اكوتوريسم 150سال از ادبيات گردشگري جهان عقب است. اين مدرس گردشگري و فعال طبيعت‌گردي تأكيد كرد: بايد براي جلوگيري از تخريب سرزمين كه در حال وقوع است، گردشگري طبيعت‌گرا، جامعه‌محور و حفاظت‌محور را تشويق كرد اما به‌نظر مي‌رسد اين نگاه درحالي‌كه توان اكولوژيك ايران بسيار نحيف‌تر از چيزي است كه بتواند كژرفتاري‌هاي مديريتي را برتابد، جايي در مديريت سازمان ميراث فرهنگي ندارد. به گفته وي، محيط‌هاي طبيعي ايران به‌شدت كاهش يافته و ميراث فرهنگي نيز به‌دليل تغييرات آب و هوايي به‌شدت در حال تخريب است و مردم نيز آموزش سيستماتيك در حفاظت از محيط‌زيست نديده‌اند كه همين گرفتاري‌ها و كم‌دانشي‌ها هزينه سنگيني به سرزمين تحميل مي‌كند.
نظر شما